اطلاع رسانی تخصصی فیزیوتراپی

هموفیلی یک بیماری ارثی است که به علت عدم وجود یک ژن خاص در بدن ایجاد می‌شود و افراد مبتلا به هموفیلی نمی‌توانند پروتئین خاصی را که در جریان خون وجود دارد و موجب انعقاد خون می‌شود بسازند. در نتیجه، این بیماران به‌دنبال ضربه به‌راحتی دچار خونریزی می‌شوند و خونریزی آنها هم به راحتی متوقف نمی‌شود.

 بهترین و موثرترین راه برای کاهش بروز عوارض ذکر شده پیشگیری از ایجاد خونریزی مفصلی است و بهترین راه آن استفاده از فاکتورهای خونی است. استفاده از فاکتور‌های خونی یعنی همان پروتئین‌هایی که بدن فاقد آن است، در واقع نوعی درمان جایگزینی است. با این کار بدن به میزان کافی فاکتورهای انعقادی خواهد داشت تا بتواند مانع از خونریزی شود.

 با این حال اگر به هر دلیلی خونریزی مفصلی ایجاد شد با انجام اقداماتی می‌توان شدت آسیب‌های احتمالی را کم کنیم از جمله استراحت و حرکت ندادن اندام موجب قطع خونریزی می‌شود و بالا نگه داشتن اندام موجب می‌شود تا فشار خون در اندام کم شود و خونریزی هم کاهش یاب. این کار همچنین به جذب خونریزی کمک می‌کند و با سرد کردن و کمپرس مفصل می‌توان به کاهش ادامه خونریزی کمک کرد.

 مکانیسم آسیب مفصل و اندام در بیماران هموفیلی به گونه ای است که با هر بار خونریزی در مفصل و بازجذب آن، سلول‌های ناخواسته جدیدی در کپسول مفصلی رشد می‌کند که موجب کم شدن خاصیت انعطاف پذیری آن می‌شوند. در نتیجه به‌تدریج کپسول مفصلی کوچک و جمع و غیر قابل انعطاف می‌شود و به‌دنبال آن مفصل دچار خشکی و محدودیت حرکتی می‌شود، بنابراین به‌تدریج و با کاهش دامنه حرکتی در مفصل عضلات اندام هم ضعیف می‌شوند و بعد از مدتی با افزایش تخریب در غضروف مفصلی، بیمار دچار درد مفصل می‌شود.

 براین اساس درد در ابتدا فقط در حین فعالیت‌های بدنی است ولی با شدید شدن بیماری ممکن است در حالت استراحت هم وجود داشته باشد و استخوان‌های اندام بیمار به‌تدریج دچار کاهش تراکم و پوکی می‌شوند و تمام بیماران مبتلا به هموفیلی که دچار خونریزی‌های مکرر مفصلی می‌شوند مشکلات ذکر شده را کما بیش در مفاصل زانو، مچ پا یا آرنج خود دارند. بنابراین هر چه سن بیمار بالاتر می‌رود و دفعات خونریزی‌ها بیشتر می‌شود مشکلات ذکر شده هم شدیدتر می‌شوند.

 بیماران مبتلا به هموفیلی که با درمان جایگزینی مناسب و استفاده از فاکتورهای خونی مانع از خونریزی مفصلی می‌شوند این مشکلات مفصلی را نخواهند داشت. همانطور که گفته شد مفاصل لولایی مانند زانو، مچ پا و آرنج بیشتر دچار خونریزی مفصلی و عوارض ناشی از آن می‌شوند در حالیکه احتمال این مشکلات در مفاصل گوی و کاسه ای مانند مفصل ران و شانه کمتر است.

 روش‌های کاهش عوارض مفصلی در بیماران هموفیلی اهمیت استفاده از درمان‌های فیزیوتراپی در این بیماران است به گونه ای است که فیزیوتراپی در بیماران هموفیلی منجر به سرعت بخشیدن به روند ترمیم بافت‌های آسیب دیده، کاهش تعداد دوره‌های خونریزی، جلوگیری از تخریب مفصل در اثر خونریزی‌های مکرر و بهبود کیفیت زندگی بیماران هموفیلی می شود.

 بیماران هموفیلی، بعد از خونریزی نیازمند بازتوانی مفاصل و ماهیچه‌ها هستند و فیزیوتراپیست، با کاهش درد و سفتی مفاصل، افزایش انعطاف پذیری ماهیچه و بافت نرم و افزایش تعادل فرد، به آنان کمک می‌کند، فیزیوتراپی افراد هموفیلی، شامل الکتروتراپی، تمرین درمانی و آب درمانی است و همچنین الکتروتراپی که موجب کاهش التهاب و گرفتگی‌های عضلانی و کاهش درد به منظور آماده سازی برای متحرک سازی مفصل می‌شود

 همچنین تمرین درمانی، موجب افزایش قدرت تحمل درد، جلوگیری از لاغری عضلانی، پیشگیری از پوکی استخوان و جلوگیری از ایجاد مشکلات مفصلی – عضلانی، در این دسته از بیماران می شود

مسول بخش فیزیوتراپی مرکز درمان جامع هموفیلی ایران

فیزیوتراپیست  ویدا مرزبان

کانال رسمی فیزیوتراپی ایران

ادامه مطلب

قوز (kyphosis) و درمان آن

داشتن انحنا(تحدب)درستون فقرات و در قسمت پشت تا حدی طبیعی است. اما وقتی این انحنا از حد مشخصی بیشتر شود، به آن کیفوزKyphosis یا قوز میگویند.

اگر زاویه قوس ستون مهره بیش از 5 درجه باشد، معمولا از درمان جراحی استفاده میشود. در موارد خفیف از ورزش برای درمان قوزپشت استفاده میگردد.

تمرین های اصلاح کننده قوز(کیفوز)

-به شکم بخوابید دستها را روی زمین تکیه دهید سروتن خودرا بلند کنید.

- به شکم بخوابید دستها را در طرفین بدن قرار دهید سر، گردن ودستها را باهم بالا بیاورید،چند ثانیه مکث کنید سپس به حالت اول خود برگردید.

- به شکم بخوابید دستها را روی کمر ویا روی پشت گردن قلاب کنید سرو گردن را بلند نمایید چند ثانیه مکث کنید سپس به حالت اول خود برگردید.

- به شکم بخوابید سر، تنه ، یک دست و پای مخالف خود رابطرف بالا بلند کنید. چند ثانیه مکث کنید سپس به حالت اول خود برگردید. این حرکت را نیز برای دست و پای طرف مقابل نیز تکرار نمایید.

- به حالت چهار دست و پا قرار بگیرید. یک پای خودرا بطرف عقب تا آنجا که ممکن است بلند کرده بکشید. چند ثانیه مکث کنید سپس به حالت اول خود برگردید.

- به حالت چهار دست و پا قرار بگیرید یک دست و پای مخالف خود رابلند کنید وبکشید.

به حالت چهار دست و پا قراربگیرید پشت وکمر خودرا بکشید.

- به حالت چهار دست و پا قراربگیرید ناحیه پشت وکمر خودرا گود کنید چند ثانیه مکث نمایید سپس به حالت اول خود برگردید.

- در حالت سجده قرار گرفته و دست ها را پشت سر بگذارید. سپس برای انجام ورزش لازم است که سر، گردن و تنه را تا حدی بالا بیاورید که با لگن در یک سطح قرار بگیرند.

- روی صندلی بنشینید دستها ، کمر و پشت خودرا تاآنجاییکه ممکن است بطرف بالا بکشبد. چند ثانیه مکث نمایید سپس به حالت اول خود برگردید.

- روی صندلی بنشینید دست های خود را از پشت گردن بهم قالب نمایید. سر وتنه خودرا تا آنجا که ممکن است بطرف عقب بکشید. در این وضعیت چند ثانیه مکث کنید سپس به حالت اول خود برگردید.

-برای کشش بیشترعضلات پکتورال میتوانید بین صندلی وپشت خود حوله تا کرده ویا یک توپ مناسب قرار دهید وآرنج ها را نیز بطرف عقب بکشید.

- گوشه اتاق ایستاده و دستهایتان را روی دیوار تکیه دهید. سپس سعی کنید که تنه خود را بطرف جلو بکشید. چند ثانیه مکث نمایید سپس به حالت اول خود برگردید.

-روی تخت(با تشک سخت) نشسته و دو مکعب در طرفین خود قرار دهید، سپس دست ها را روی مکعب ها گذاشته و سعی نمایید تنه را به سمت بالا ببرید طوری که باسن از زمین جدا شود. چند ثانیه مکث نمایید سپس به حالت اول خود برگردید.

- چانه را به سمت عقب ببرید. حفظ این وضعیت به مدت چند ثانیه توصیه میشود.

- روی زمین دراز بکشید یک رول از جنس فوم یا یک بالشت نرم و غیره را در محلی که بیشترین قوس کیفوز حس میشود قرار دهید. سپس قسمت بالا تنه را روی این فوم به عقب ببرید. چند ثانیه مکث نمایید سپس به حالت اول خود برگردید.

- بایستید و به دیوار تکیه نمایید.مانند تمرین قبل، یک رول از جنس فوم رادر محلی که بیشترین قوس حس میشود قرار دهید و سعی نمایید که این فوم را محور قرار داده و قسمت بالای تنه را حول این فوم به عقب ببرید.

ماساژ در چه مواردی ممنوعیت دارد؟

وجود تومور و بدخیمی‌ها، ایجاد لخته خونی در اندام‌ها و عفونت بافتی از جمله موارد ممنوعیت انجام ماساژ است.

در مواردی، با نظر پزشک و در صورت لزوم می‌توان ماساژ انجام داد.

ماساژ جوشگاه زخم، در حالتی که هنوز بهبود نیافته، ممنوعیت نسبی دارد.

در بیمارانی که تحت درمان با داروهای ضدانعقاد خون مثل وارفارین یا هپارین هستند نیز ماساژ ممنوعیت نسبی دارد.

التهاب پوستی نیز ممکن است با ماساژ آسیب ببیند و مورد دیگری از ممنوعیت انجام ماساژ است .

همچنین آترونی پوستی نیز شامل ممنوعیت نسبی ماساژ است. در این بیماری پوست نازک شده و در معرض آسیب بیشتر زخم و عفونت است و نباید ماساژ روی آن انجام شود.

برخی حرکات مانیپولاسیون تحت عنوان جااندازی، توسط ماساژور‌ها انجام می‌شود که می‌تواند بسیار آسیب رسان باشد و جز برنامه ماساژ محسوب نمی‌شود.

در بعضی شرایط استفاده از ماساژ بویژه برای ورزشکاران به جای آنکه مفید واقع شود، اثرات سوئی روی بدن به جای می‌گذارد.

در مواردی مانند بالاتر بودن دمای بدن از 37.7 درجه سانتی‌گراد، عوارض و آسیب‌هایی چون ورم شدید، التهاب مفاصل، سوختگی، زخم‌های باز، کشیدگی عضلانی، پارگی رباط، کوفتگی، سرمازدگی و سوختگی، بیماری‌های عروق خونی مانند واریس سیاهرگی، التهاب سیاهرگی و ترومبوز یا تشکیل لخته در عروق خونی و بیماری‌های عفونی پوست نباید از ماساژ درمانی استفاده کرد.

ماساژ یکی از مدالیته های  درمانی فیزیوتراپیست است که با تشخیص و صلاحدید او انجام میشود و انجام این عمل توسط شخص غیر فیزیوتراپیست بسیار خطرناک میباشد.